Iedereen heeft het druk, druk, druk. En dan is het niet eenvoudig mensen te motiveren om gezond te eten en extra’s toe te voegen aan de maaltijd als er tekorten zijn. Ook het financiële aspect speelt steeds vaker een rol. Zeker nu gas en elektriciteit een grote hap nemen uit het gezinsbudget, kan niet iedereen nog betaalbaar en gezond winkelen. Ongezonde voeding is immers goedkoper. Het is overal beschikbaar en wordt massaal gepromoot. Uit onderzoek blijkt echter dat er een duidelijk verband is tussen slechte eetgewoontes en gezondheidsproblemen.  

Een voeding die bijvoorbeeld te weinig groenten en fruit bevat, wordt in verband gebracht met een hoger risico op kanker ter hoogte van mond, keel, long en slokdarm. Maar ook het risico op hart- en vaatziekten, een beroerte of diabetes mellitus type 2 wordt groter.  En net daar wringt het schoentje. Want volgens een Belgische voedselenquête wordt in ons land gemiddeld maar 145g groenten per dag gegeten (in plaats van de aanbevolen 300g).

Vitaminen, calcium en vezels

Het is dus van groot belang om voldoende groenten en fruit in je dieet te voorzien. Ze verlagen waarschijnlijk het risico op verschillende soorten kanker. Onder meer door hun aanbreng van vezels en bioactieve stoffen, waaronder ook verschillende antioxidanten. “Precies omwille van hun vezelinhoud zijn ook volkoren producten en peulvruchten aanraders. De combinatie van verschillende van deze voedingsstoffen kan op zich ook een positief effect hebben. Bovendien draagt het vezelgehalte ervan bij tot een beter verzadigingsgevoel en dus meer gewichtscontrole. Tot slot verlagen ook melk (of andere calciumrijke voedingsmiddelen) en look waarschijnlijk het risico op colorectaalkanker”, legt diëtiste Nathalie Nys uit.

Vis (voornamelijk vette vis) is onze belangrijkste voedingsbron voor omega 3-vetzuren EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur), ook bekend als visvetzuren. “Zet ze zeker één keer per week op het menu. Deze vetzuren zijn immers belangrijk voor een normale hersenwerking en gezichtsvermogen. Ze verlagen ook het risico op coronaire hartziekten”, aldus Lut Berthot. Omdat ons lichaam zelf te weinig EPA en DHA aanmaakt, moeten we het uit de voeding halen. Halfvette en vette vis zijn rijk aan EPA en DHA. Magere vis bevat er minder van maar mag nog altijd worden beschouwd als een bron van EPA en DHA.

Vetten: onmisbare energieleveranciers

Vetten zijn essentiële voedingsstoffen. Ze hebben verschillende structurele en fysiologische functies in het lichaam. Zo bevorderen ze bijvoorbeeld de opname van de (vet-oplosbare) vitaminen A, D, E en K en staan ze in voor de aanbreng van essentiële vetzuren. 1g vet levert gemiddeld 9kcal en is dus een belangrijke energieleverancier. “Maar als het vet niet onmiddellijk wordt verbruikt, slaat het lichaam het op onder de vorm van lichaamsvet. Opgelet dus met een vetrijk eetpatroon! Het werkt overgewicht in de hand”, aldus Nathalie Nys. 

Dat volkorenbrood meer essentiële voedingsstoffen bevat dan wit brood is al langer geweten. “Helaas weren sommigen brood onterecht uit hun dieet. Vaak baseren ze zich daarbij op de eenzijdige en meestal onjuiste negatieve berichtgeving. Maar ook de glutenvrije hype en de toenemende aandacht voor koolhydraatarme diëten maken brood minder populair”, zegt Nathalie Nys.

Alcohol, koffie, additieven... Hoe gevaarlijk zijn ze?

De Hoge Gezondheidsraad hanteert de regel: gebruik standaard niet meer dan tien alcoholische dranken per week. Drink dus zeker niet dagelijks alcohol. Het beste is nog om er helemaal geen te drinken. Het carcinogeen effect van alcohol, specifiek het metaboliet acetaldehyde, verhoogt immers het risico op de ontwikkeling van onder meer colorectale kanker, borstkanker, leverkanker, en oesofagale kanker of slokdarmkanker. Bovendien is er ook een sterke synergie vastgesteld tussen alcohol- en tabaksgebruik. 

“Een matig gebruik van koffie daarentegen is niet nefast voor de gezondheid. Onderzoeksresultaten suggereren zelfs dat koffieconsumptie geassocieerd is met een verlaagd risico op kanker aan de lever en het baarmoederslijmvlies. Voor andere voedingsfactoren die in verband worden gebracht met kanker (bijv. wettelijk toegelaten additieven in de voeding, pesticiden, rode wijn) is er vooralsnog geen of onvoldoende wetenschappelijk bewijs over de gevolgen op de gezondheid”, aldus Berthot.