Rechten en plichten van de patiënt

Jouw rechten

Als patiënt heb je heel wat rechten. In 2002 werden deze rechten in ons land ook in een wet gegoten. Want een goeie gezondheidszorg vraagt een goeie samenwerking tussen zorgverlener en patiënt. Ook in het AZ Sint-Maria hechten we hier veel waarde aan.

Klik op een van de onderstaande rechten voor een extra woordje uitleg!

Recht op een kwaliteitsvolle dienstverlening

Je hebt recht op de best mogelijke gezondheidszorgen, rekening houdend met de medische kennis en technologie. De zorg moet verleend worden met respect voor de menselijke waardigheid, ongeacht uw sociale klasse, nationaliteit of inkomen.

Recht op vrije keuze van een zorgverstrekker

Je bent vrij in de keuze van zorgverstrekker. Je kan op elk ogenblik het advies vragen van een tweede zorgverstrekker of een andere zorgverstrekker. De vrije keuze kan evenwel door de wet of door omstandigheden die eigen zijn aan de organisatie beperkt worden.

Recht op informatie over zijn gezondheidstoestand

De zorgverstrekker moet je tijdig en op een begrijpelijke manier informatie bezorgen. Je hebt het recht om niet geïnformeerd te worden, tenzij de arts van oordeel is dat dit een ernstige bedreiging vormt voor jouw gezondheid of die van anderen.

Recht op toestemming voor of weigering van een tussenkomst na informatie

Je hebt het recht om geïnformeerd, voorafgaandelijk en vrij toe te stemmen in iedere tussenkomst van de beroepsbeoefenaar. De informatie wordt op gepaste tijd verstrekt en gebeurt in een voor de patiënt begrijpbare taal. Je kan op elk moment jouw toestemming intrekken of de behandeling stopzetten. 

De zorgverstrekker moet jouw beslissing respecteren, de gevolgen van de beslissing toelichten en je eventueel alternatieve behandelingen voorstellen. Hij kan je ook doorverwijzen naar een andere zorgverlener.


Voor minimaal invasieve onderzoeken en procedures (zoals bloedafnames, radiologie, glucosemeting, …) word je op de hoogte gesteld dat je een onderzoek of procedure zal krijgen. Indien je geen verdere vragen stelt en meegaat naar het onderzoek of procedure, wordt er vanuit gegaan dat je hiermee akkoord bent.


Indien je ernstig ziek bent en/of niet-communicatief bent is het vaak moeilijk om op voorhand behandelingen en onderzoeken met jou en/of jouw familie te bespreken. De arts zal wel steeds in jouw belang handelen en erover waken dat alleen de hoogst noodzakelijke onderzoeken en behandelingen worden uitgevoerd in het kader van de aandoening die zich aanbiedt. Achteraf zal de arts zoveel mogelijk alle noodzakelijke informatie verstrekken aan jou en/of jouw familie.

Je hebt het recht op het vernemen of de beroepsbeoefenaar verzekerd is en informatie over verzekeringsdekking en vergunnings- of registratiestatus.

Recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier en het recht op inzage of afschrift van dit dossier

Je hebt recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier. Dat dossier bestaat enerzijds uit een medisch dossier en anderzijds, bij opgenomen patiënten, ook uit een verpleegdossier. Je hebt recht op inzage in uw dossier of kan een kopie van uw dossier aanvragen.

Voor deze aanvraag kunnen volgende formulieren worden aangewend.  Je vindt hier ook de nodige info over de procedure van aanvraag:

Recht op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (privacy)

Zonder uw toestemming mag niemand aanwezig zijn bij een behandeling of onderzoek, tenzij deze aanwezigheid strikt noodzakelijk is. De informatie in verband met uw gezondheidstoestand mag niet aan derden worden meegedeeld, behalve in geval van wettelijke afwijking en indien het nodig is voor de bescherming van de volksgezondheid of voor het beschermen van de rechten van anderen.

Recht om klacht neer te leggen bij de bevoegde ombudsfunctie  

Als u niet tevreden bent of klachten heeft over een zorgverstrekker, kan u terecht bij de ombudsdienst van het ziekenhuis

Recht om de meest aangepaste zorg te bekomen, om de pijn te voorkomen, er aandacht voor te hebben, te evalueren, in aanmerking te nemen en te verzachten

U heeft recht op een zo effectief mogelijke pijnbestrijding. U kunt eveneens steeds beroep doen op een palliatieve zorgverlening.

Recht op ondersteuning door een vertrouwenspersoon

Om je rechten te doen gelden, kan je de ondersteuning vragen van een vertrouwenspersoon. Deze persoon kan je bijstaan tijdens een consultatie, de inzage van je patiëntendossier of het neerleggen van een klacht.

Meer info over de vertrouwenspersoon lees je hier.

Recht op vertegenwoordiging

Om je rechten te doen gelden als je daartoe zelf niet meer in staat bent, kan je een vertegenwoordiger aanduiden, die in jouw plaats beslist als je dat zelf niet meer kan (bijv. je bent dement, minderjarig, in coma, ...).
Ter aanstelling van een vertegenwoordiger heeft de Federale commissie “Rechten van de patiënt” een formulier opgesteld. Dit formulier kan u terug vinden op de website www.patientrights.be.

Respectvol met elkaar omgaan, daar wordt iedereen beter van

Jouw plichten

Als patiënt heb je dus heel wat rechten. Maar ook het ziekenhuis vraagt graag jouw medewerking. Als patiënt heb je dus ook plichten. Zo verwacht het ziekenhuis van jou het volgende: 

Je geeft de juiste informatie over jouw identiteit

Een correcte identificatie voorkomt misbruik en leidt tot een betere bescherming van jezelf en jouw medepatiënten. Op deze manier wordt vermeden dat gegevens onder een verkeerde naam in het patiëntendossier worden opgeslagen. 

Graag verzoeken wij je om je te identificeren aan de hand van een wettelijk en geldig legitimatiebewijs, zoals de identiteitskaart. Bij opname in het ziekenhuis krijg je een identificatiebandje om. Bij elke aanmelding in het ziekenhuis neem je een ticket aan de inschrijvingskiosk waarop jouw identificatiegegevens worden weergegeven. Controleer steeds de gegevens die op het identificatiebandje of het ticket staan. Je moet gedurende jouw ziekenhuisopname steeds jouw identificatiebandje  dragen of het ticket bij je te houden en te tonen op vraag.

Je verleent jouw medewerking

Licht de zorgverlener in over de juiste en volledige informatie over jouw gezondheidstoestand en medicatiegebruik. Op deze manier kunnen wij je de meest optimale verzorging bieden. Indien je hebt ingestemd met een bepaalde behandeling, heb je de plicht jouw volledige medewerking te verlenen aan deze behandeling en de adviezen van jouw arts nauwgezet op te volgen. Op die manier heeft de behandeling ook de grootste kans op slagen?. 

Neem deel aan onze tevredenheidsenquêtes die periodiek worden georganiseerd. Dankzij jouw bevindingen kunnen wij onze dienstverlening verbeteren.

U komt uw afspraken na

Als je verhinderd bent, verwittig dan tenminste 24u bij voorbaat het secretariaat van uw arts. Indien u dit niet nakomt, kan er u een vergoeding aangerekend worden.

U behandelt materialen met zorg

Wees zorgzaam met het ter beschikking gestelde materiaal binnen het ziekenhuis: 

  • Vermijd beschadiging of vervuiling. 
  • Laat geen voorwerpen rondslingeren en gooi afval in de daartoe voorziene vuilnisbakken. 
  • Let erop dat jouw persoonlijke voorwerpen vóór het afruimen van het dienblad verwijderd zijn. 
  • Respecteer de inspanningen van het onderhoudspersoneel: houd gangen, wachtzalen, toiletten en andere ruimtes netjes. 
  • Laat waardevolle voorwerpen en grote geldsommen thuis. 
  • Gebruik steeds het kluisje in uw kamer. 
  • Geef extra aandacht aan brillen, hoorapparaten en tandprotheses. 

Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor verlies of diefstal.

Je respecteert de medewerkers en derden

Hoffelijkheid en wederzijds respect vormen de basis voor contacten tussen de medewerkers van het ziekenhuis, patiënten en bezoekers. In het ziekenhuis is er geen plaats voor denigrerende of discriminerende opmerkingen, agressie of andere vormen van bedreiging. 

Demp het geluid van jouw radio, televisie, tablet, telefoon voor de rust van de medepatiënt en medewerkers.
Beëindig je telefoongesprek of andere activiteit wanneer een zorgverstrekker je zorgen toedient of informatie vraagt over je gezondheidstoestand.

Je betaalt voor uw behandeling

Wanneer je gebruik maakt van de diensten van het ziekenhuis, betaal je uiteraard de gemaakte kosten 


Bij een opname krijg je een verklaring met jouw kamerkeuze voorgelegd met inbegrip van de financiële voorwaarden. Deze verklaring dien je ter goedkeuring te ondertekenen. 

Je bent zelf verantwoordelijk voor wat je tekent, lees daarom altijd goed deze opnameverklaring voor je tekent. Aarzel niet om vragen te stellen aan de medewerkers van de inschrijvingen.


Je kan je ook steeds verder laten informeren door jouw arts over de te verwachten kosten van jouw behandeling of jouw ingreep.
In ons ziekenhuis werken geconventioneerde en niet-geconventioneerde artsen. Op de website van het ziekenhuis kan je opzoeken of jouw arts al dan niet geconventioneerd is. Dit staat immers vermeld op hun persoonlijke artsenpagina. Indien je hier meer informatie over wenst, kan je dit navragen bij uw arts.

Jouw bezoek respecteert de afspraken m.b.t. bezoek en de bezoekuren

Elke patiënt krijgt graag bezoek. Voor de rust en de veiligheid in het ziekenhuis is het belangrijk dat bezoekers de afspraken m.b.t. bezoek en bezoekuren strikt respecteren. 

Tijdens de bezoekuren wordt gevraagd om op een rustige wijze en niet luidruchtig te communiceren. Beperk het aantal gelijktijdige bezoekers. Wijs jouw bezoekers ook hierop indien nodig.

Algemeen rookverbod

Binnen het ziekenhuis geldt een algemeen rookverbod. Buiten roken is enkel toegestaan in de daarvoor bestemde rokerszones.
Deponeer sigarettenpeuken enkel in de daartoe voorziene asbakken. Sigarettenpeuken horen niet op de grond.

Filmen en fotograferen

Het is wettelijk niet toegestaan om artsen of andere medewerkers van het ziekenhuis te filmen of te fotograferen zonder hun uitdrukkelijke voorafgaande toestemming. Indien je dit niet vraagt is dit is een schending van het recht op afbeelding en op privacy.

Je mag ook geen foto's of beelden maken van panelen of schermen met foto's van medewerkers of patiënten. Maak ook geen foto's van computerschermen, mogelijk bevatten deze vertrouwelijke informatie over patiënten. 

Je mag ook geen foto’s of opnames maken van patiënten zonder hun toestemming. Bij minderjarige patiënten moet er toestemming zijn van de ouders. 

Geluidsopnames

Het is ook niet toegestaan om geluidsopnames te maken van gesprekken met medewerkers, arts-specialisten of andere patiënten zonder hun uitdrukkelijke toestemming.

Maatregelen bij niet nakomen van de plichten

Indien de patiënt zijn plichten niet nakomt dan kan dit een reden zijn om de behandeling stop te zetten. Bij agressie of geweld kan de politie worden ingeschakeld. Indien de factuur niet betaald wordt, worden kosten aangerekend en kunnen gerechtelijke stappen ondernomen worden teneinde de inning te bekomen.


Ondanks de inspanningen die wij als ziekenhuis doen om alle rechten van de patiënt te respecteren, kan het altijd zijn dat je ons iets wil melden. Heb je een suggestie of opmerkingen? Dan kan je altijd terecht bij onze ombudsdienst.