Hoe verklaart u de hoge zelfmoordcijfers in Vlaanderen?

Bieke Keunen: “De individuele oorzaken van suïcidaal gedrag zijn meestal ook complex en moeilijk te achterhalen. Er kunnen zowel biologische, psychologische als sociale aspecten een rol spelen. Een suïcidaal persoon maakt soms een heel proces door dat vaak jarenlang rijpt. Het begint bij negatieve gedachten die kunnen escaleren tot het fenomeen van ‘tunnelvisie’ optreedt. Zo krijgt men het idee dat de toestand hopeloos is en niet meer zal verbeteren. Een dergelijk denkpatroon kan leiden tot een suïcidepoging.” 

Wat kan het AZ Sint-Maria hieraan doen?

Dr. Gerard De Fré: “We willen mensen stimuleren om sneller hulp te zoeken en te praten over hun sombere gedachten. Door suïcidedreiging vroeger zichtbaar te maken, kunnen we het proces tijdig stoppen. Daarom worden patiënten al bij de opname via het medisch dossier bevraagd over hun gemoedstoestand en bekommernissen.”

Welke alarmsignalen wijzen eventueel op suïcidale gedachten?

Bieke Keunen: “Patiënten die eerder al werden opgenomen wegens een suïcidepoging, psychische belasting of angststoornis lopen sowieso meer risico. Bij hen polsen we altijd naar de gemoedstoestand. Verder zijn verwaarlozing en overmatig drank- of middelengebruik signalen die meteen verder bevraagd en aangepakt worden. Uiteraard zijn er ook minder in het oog springende signalen zoals sociaal isolement of impulsiviteit. Ook bij verlieservaringen (het verlies van een dierbare, werk of gezondheid) is er een verhoogd risico op zelfdestructief gedrag.” 

Dr. Gerard De Fré: “Angst, depressie en kwaadheid kunnen zonder hulp tot ernstige problemen leiden. Ik vermeld hier ook even het fenomeen van relatieve deprivatie. Door het vertekende, voornamelijk positieve beeld dat vrienden en kennissen op sociale media posten, krijgen veel mensen een subjectief gevoel van ontevredenheid. Anderen lijken immers altijd meer plezier, geluk, geld of vrije tijd te hebben.”

Hoe pak je risicopatiënten concreet aan?

Bieke Keunen: “Afhankelijk van de info uit het opnamedossier en van de alarmsignalen maak ik een eerste inschatting van de situatie. In overleg met de psychiater bekijken we hoe de patiënt het best verder geholpen kan worden.” 

Dr. Gerard De Fré: “De vertrouwensband met de patiënt staat centraal. De patiënt is immers medebeheerder van zijn dossier. We bevragen de mensen regelmatig over wat er in hen omgaat. We tonen begrip en erkenning voor hun gevoelens, geven voorbeelden van hoe wij kunnen helpen en bespreken multidisciplinair de aanpak.”

Bekijk de reportage

Is er na de opname verdere opvolging?

Bieke Keunen: “We bieden onze patiënten handvaten aan. Onder andere via brochures maken we ze wegwijs op de sociale kaart zodat ze weten voor welke ondersteuning ze waar terecht kunnen. Wie bijvoorbeeld hervalt in een verslavingsgedrag, weet dat er specifieke hulp voorhanden is. We streven naar een optimale samenwerking met de huisartsen, psychologen en andere hulpinstanties uit de regio.”