Borstkankerscreening verhoogt overlevingskansen met 30%
07 April 2022 GezondheidsinfoIn 2001 startte de overheid een nationale screeningscampagne om borstkanker bij vrouwen tussen 50 en 69 jaar vroegtijdig op te sporen. Deze campagne loopt vandaag nog steeds en herhaalt zich om de twee jaar bij wie eerder nog geen symptomen had en de laatste tien jaar geen borstkankerbehandeling onderging. Dr. Laura Dewachter, staflid dienst radiologie en gespecialiseerd in mammografie legt uit hoe grondig dit onderzoek wordt uitgevoerd en hoe belangrijk een tijdige opsporing, inclusief effectieve behandeling van borsttumoren is.
De cijfers
In België worden momenteel gemiddeld 11.000 vrouwen per jaar gediagnosticeerd met borstkanker, wat overeenstemt met 1 op de 9 vrouwen. Het is dan ook de meest voorkomende tumor bij vrouwen en nog steeds de voornaamste doodsoorzaak in de leeftijdscategorie 40 – 69 jaar. “Het bevolkingsonderzoek is dus van levensbelang”, benadrukt dr. Dewachter. “We kunnen de ziekte er weliswaar niet mee voorkomen, maar wel vroegtijdig opsporen zodat een minder zware en meer borstbesparende behandeling mogelijk is. De resultaten spreken trouwens voor zich: de helft van de borstkankers wordt opgespoord via deze screening, die de overlevingskansen met maar liefst 25 tot 30% verhoogt!”
Mammografie: veilig en betrouwbaar
De nationale screeningscampagne betreft uitsluitend mammografieën. “Daarmee kunnen we al zeer kleine afwijkingen opsporen nog voordat ze klachten veroorzaken” legt dr. Dewachter uit. Het onderzoek zelf duurt amper 15 minuten. Een technologisch verpleegkundige neemt van beide borsten twee digitale foto’s (in twee verschillende richtingen). Elke borst wordt daarbij zeer nauwkeurig gepositioneerd en samengedrukt tussen twee platen. Deze fixatie laat ons toe om, met een minimum aan straling, optimaal scherpe foto’s te maken.
Zonder verdere interventie van een arts kan de patiënt daarna al naar huis. Twee erkende radiologen (één uit ons team en één die verbonden is aan het UZ Brussel) beoordelen de opnames, onafhankelijk van elkaar. Komen ze tot een verschillende bevinding, dan bekijkt vervolgens nog een derde radioloog de opnames. Na 2 weken ontvangen de arts en de patiënt het resultaat van deze lezing. Bij een afwijking volgt een uitnodiging tot verder onderzoek (bijkomende opnames, echografie en indien nodig biopsie).
Strenge controles op stralingsdoses
Gevraagd naar de bereidheid tot deelname aan het bevolkingsonderzoek antwoordt dr. Dewachter: “In Vlaanderen zien we dat 65% van de vrouwen tussen 50 en 69 jaar zich preventief laten screenen, zowel in het kader van het bevolkingsonderzoek als op eigen initiatief. De weigeraars handelen meestal uit angst voor de straling, wat jammer is, aangezien er permanent zeer strenge controles op de stralingsdoses zijn. Concreet liggen deze doses tussen de 0,24 en de 0,48 mSv (millisievert), wat overeenkomt met 6 weken tot 3 maanden natuurlijke stralingsbelasting op aarde.”
Diagnostisch onderzoek
In de praktijk voert ons ziekenhuis dagelijks zo’n 12 preventieve mammografieën uit in het kader van het bevolkingsonderzoek. Daarnaast worden ook nog een 16-tal diagnostische onderzoeken gedaan bij patiënten die na een borstkankerbehandeling bij ons worden opgevolgd of die zich aanmelden op basis van een afwijking, klachten of ongerustheid na zelfonderzoek of screening buiten het bevolkingsprogramma. In dat verband wijst dr. Dewachter op het blijvende belang om regelmatig zelf de borsten te onderzoeken, óók na een recente screening. “De minste verandering aan de huid, de tepelvorm, een ingetrokken of bloedende tepel, een knobbeltje of een zwelling… moet gecontroleerd worden!”, aldus dokter Dewachter. Na de beoordeling van een diagnostische mammografie volgt een echografie indien de radioloog dit nodig acht.
Onze recentste vernieuwingen
In 2018 werd een nieuw en zeer geavanceerd tomosynthetisch mammografietoestel aangeschaft. “Daarmee kunnen we, volledig digitaal, driedimensionale foto’s van de binnenkant van de borst maken”, legt dr. Dewachter uit. “Weefsellagen die over elkaar liggen worden op die manier beter en sneller zichtbaar, zodat mogelijke afwijkingen vroeger én duidelijker te detecteren zijn. Vooral bij dicht borstweefsel is dit bijzonder effectief. Bovendien zorgt de techniek voor minder vals positieve en vals negatieve resultaten dan een gewone 2D-mammografie.” Dezelfde 3D-technologie wordt trouwens ook ingezet bij biopsieën van afwijkingen die niet zichtbaar zijn onder echografie. Samen met dit nieuwe toestel werd ook een aparte seno-unit voorzien waardoor diagnostische borstpatiënten na de mammo voortaan vlotter kunnen doorstromen naar de echografie-afdeling en dus sneller het volledige onderzoekstraject doorlopen.
Op naar een meer gepersonaliseerde screening
Hoe effectief de huidige borstscreening ook is, ze behandelt alle uitgenodigde vrouwen op dezelfde manier. Om de twee jaar, maar er zijn geen twee dezelfde vrouwen. Afhankelijk van genetische factoren, een familiale geschiedenis met kankergevallen of blootstelling aan hormonen loopt de ene vrouw meer risico om borstkanker te ontwikkelen dan de andere. We kunnen ons dus de vraag stellen of sommigen niet beter ieder jaar gescreend worden, terwijl om de twee jaar voor anderen misschien overbodig is. Daarom werd een internationale klinische studie gestart die, met de inzichten en de nauwkeurige instrumenten van vandaag, een nieuwe screeningsstrategie onderzoekt. Onder de naam ‘MyPeBS’ (My Personal Breast Screening) wordt bij 85.000 vrouwen van 40 tot 70 jaar een gepersonaliseerde, risico-gebaseerde screening vergeleken met de standaardscreening. Een veelbelovend onderzoek waaraan ons land - via de VUB - zijn medewerking verleent, samen met Frankrijk, Israël, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Spanje.
Meedoen aan MyPeBS?
Behoor je tot de doelgroep en wil je graag deelnemen aan het onderzoek ‘My Personal Breast Screening’?
Schrijf je in via mypebs.eu en draag bij aan de vooruitgang van borstkankerscreening voor jezelf, je vriendinnen, zussen, dochters en voor de toekomstige generaties.