Hoe zou u een voedselallergie definiëren?

Dr. Vandenplas: Een allergie is een immunologische reactie van het lichaam. Het immuunsysteem beschouwt een bepaald voedingsbestanddeel als een indringer en wil ons ertegen beschermen door antistoffen te produceren. Soms gebeurt dat al enkele uren na het eten van het product. In dat geval spreken we van een IgE-gemedieerde (Immunoglobine E) voedselallergie. De prevalentie ligt hoger bij kinderen dan bij volwassenen. Zowel huidtesten als een bloedonderzoek kunnen het vermoeden van zo’n voedselallergie bevestigen. Er zijn echter ook allergieën die pas 24 tot 48 uur na de inname de kop opsteken. We spreken dan van een niet-IgE-allergie. Helaas bestaat er geen bijkomend onderzoek om in dit geval de diagnose ‘voedselallergie’ te bevestigen.

Een niet-IgE-allergie kan dus niet met zekerheid worden aangetoond?

Dr. Vandenplas: Je kan ze enkel aantonen na een dubbelblinde voedseltest met een placebo. Daaruit blijkt vaak dat mensen vandaag sneller dénken dat ze iets niet verdragen. Melk, vis, pindanoten…, noem maar op. Maar na zo’n dubbelblinde test blijkt dit in veel gevallen niet te kloppen. Bij baby’s zien we duidelijk dat bijvoorbeeld koemelk wel degelijk een relatief vaak voorkomend allergeen is. Op wereldvlak bedraagt de gemiddelde prevalentie hier tussen de 1,9 en 4,9%. Maar wat de niet-IgE-allergieën betreft, zitten we inderdaad een beetje in een grijze zone. Die steeds vaker voorkomende foute perceptie creëert bovendien de indruk dat er meer en meer allergieën optreden.

Bedoelt u dan dat de prevalentie van allergieën niet stijgt?

Dr. Vandenplas: Hoewel recente cijfers wijzen op een toename van voedselallergieën (tot 10%), hebben we puur medisch nog niet veel argumenten die dit bevestigen. In de media is er vandaag ook veel meer aandacht voor allergieën dan vroeger. Daardoor gaan mensen zich daar meer op focussen en al snel gaan geloven dat ze één of ander product niet verdragen. Maar is dat zo…? Neem nu garnalen. Zoveel mensen zijn ervan overtuigd dat ze er allergisch voor zijn. Als we echter kijken naar de hoeveelheid antibiotica waarmee garnalen worden besproeid, moeten we toch de vraag durven stellen: is de allergie gericht tegen de garnalen of tegen de antibiotica? Vanuit de medische wereld moeten we uiteraard ook de hand in eigen boezem durven steken. Vaak gaan we voor een stuk mee in die foute perceptie. Zo krijgt maar liefst 15% van de kinderen in ons land een voeding die koemelkallergie behandelt. Dat is veel als je weet dat slechts 2 à 3% van de kinderen allergisch is voor koemelk… 

Op welke voedingsmiddelen wordt het meest allergisch gereageerd?

Dr. Vandenplas: In principe kan je op alle voeding allergisch reageren. Maar omdat er vandaag zoveel bewaarmiddelen, kleurstoffen, smaakversterkers enz. worden toegevoegd aan de voeding is het moeilijk te bepalen welke de meest voorkomende allergenen zijn. Ook omgevingsfactoren kunnen een rol spelen, maar daar weten we absoluut het fijne nog niet van. En je hebt tot slot nog het triggereffect. Ontwikkel je op jonge leeftijd al een allergie voor een bepaalde stof of voedingsmiddel, dan kan je immuunsysteem in overdrive gaan en loop je meer risico om ook op andere dingen allergisch te reageren. Wit van ei, (pinda)noten, melk, vis en schaaldieren zijn de meest frequente. Maar er zijn dus ook veel mensen die reageren op die smaakstoffen, bewaarmiddelen en op andere componenten uit voeding, zoals sulfieten in wijn.

Kunnen we allergieën voorkomen?

Dr. Vandenplas: Een goede preventie start bij de geboorte. De pasgeboren baby heeft immers nog een steriele darm. Daarin vormt de eerste kolonisatie bacteriën de ontwikkeling van het immuunsysteem. Het is bewezen dat borstvoeding die kolonisatie optimaal bevordert. Een goede immuniteit in die allereerste maanden zorgt ook later voor een gezond en uitgebalanceerd immuunsysteem. Bij een kind dat een jaar oud is, kan je de ontwikkeling van die immuniteit niet meer beïnvloeden. Daarom informeren we in ons ziekenhuis heel uitgebreid over borstvoeding en bevelen we het de kersverse mama’s ten zeerste aan. Vanaf 4 à 6 maanden adviseren we ook om met een goed gevarieerde voeding te starten. 

Preventietips

• Borstvoeding blijft het beste wapen tegen allergieën
• Geef baby’s voor de leeftijd van 4 maand geen bijkomende voeding
• Eet tijdens de borstvoedingsperiode zo gevarieerd mogelijk

 Wist je dat…

• … veel luchtwegklachten te wijten kunnen zijn aan voedselallergenen uit pinda’s, noten, kippeneieren, soja en schaaldieren?
• … antibioticagebruik tijdens de zwangerschap of de eerste levensweken het risico op allergieën vergroot?