Varices (spataders)

Spataders zijn abnormale verwijde aderen aan de benen . De medische term is “ varices ‘. Dit komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. En ook hoe ouder je wordt, is de kans groter dat je in meer of mindere mate last van spataderen.

Wat zijn varices of spataders?

Het hart pompt het bloed door de arteries (slagaders) naar de benen tot in het uiteinde van de tenen. Dat bloed keert terug naar het hart doorheen de venen (aders). Slagaders en aders samen vormen zo de bloedcirculatie.

De mens staat vaak recht, dus moet dat bloed in die venen naar boven stromen tegen de zwaartekracht in. Daarom zijn in de aders klepjes aanwezig: éénrichtingsklepjes die ervoor helpen zorgen dat het bloed vlot terug naar het hart toe stroomt. Varices (spataders) zijn aders waarvan die klepjes niet meer goed functioneren. Het bloed blijft dan gemakkelijk staan in de aders die zo overbelast worden. Dat veroorzaakt niet alleen lelijke uitzetting van de aders, maar ook de typische klachten in de benen: zwaarte- en spanningsgevoel, vermoeidheid, gloeien, krampen, tintelingen, zwelling, onrust.

Spataders die lang bestaan kunnen voor complicaties zorgen. De meest voorkomende verwikkeling is 'flebiet', dat is een pijnlijke ontsteking van de ader die dan rood en hard is. Door een flebitis kan het bloed in de spatader stolsels of klonters vormen, dan spreken we van thrombose.

Het meest gevreesd zijn de huidafwijkingen die op lange termijn ontstaan door die slechte circulatie: verkleuring, jeuk, en in het slechtste geval ulcera (zogenaamde 'open beenwonden' of 'gaten in de benen).

Bijna één op de drie mensen heeft varices. Die worden natuurlijk niet allemaal behandeld. Spataders worden wel behandeld als ze voor last zorgen, en zeker als er risico’s of complicaties zijn.

Welke behandelingen zijn mogelijk?

Welke behandeling nodig is hangt af van patiënt tot patiënt.

Niet-chirurgische behandelopties

Steunkousen
Sclerotherapie: 'droogspuiten'
Medicatie
Algemene maatregelen zoals vermageren en veel bewegen

In geval van sclerotherapie wordt met een fijn naaldje een product in de aders gespoten. Dat prikkelend product doet de aders verschrompelen, waardoor ze gaan afsterven en langzaam aan zullen verdwijnen over verloop van enkele weken tot maanden. Omdat er dan geen bloed meer doorstroomt, spreekt men in de volksmond van 'aders verdrogen'.

Na de behandeling wordt een steunkous worden aangelegd, die gedurende 5 dagen dag en nacht moet aangehouden worden. Douchen of een bad nemen kan dan niet. Na die 5 dagen moet de steunkous alleen nog overdag gedragen worden gedurende nog één week, dus 's nachts mag de kous uit.

Chirurgische behandelopties

Heelkundige ingreep
In geval van operatie worden de slechte aders eigenlijk gewoon weggenomen, of zoals men zegt 'spataders trekken of strippen'. Daarbij is het belangrijk dat de oorsprong, de bron van de varices, mee behandeld wordt. Anders komen de varices vrij snel terug. Die oorsprong wordt altijd met een duplexonderzoek goed opgespoord tijdens de consultatie. Meestal situeert die bron zich in de lies of in de kniekuil. Maar de oorsprong van de spataders kan zich eigenlijk overal bevinden. Vanuit esthetisch standpunt doen we ons best de incisies zo klein mogelijk te houden. Vaak worden zelfs geen sneetjes gemaakt maar kleine prikjes.

Laser
Tegenwoordig kunnen veel mensen operatief behandeld worden met de laser: hierbij worden de varices niet uitgehaald maar worden ze in de diepte als het ware kapot gebrand. In ons centrum gebruiken we daarvoor de techniek van 'radiofrequente ablatie' tot 120°.

Het voordeel van deze techniek is dat er geen enkele incisie gemaakt wordt. Je zal er dus achteraf ook geen littekens opmerken.

Als je ouder bent dan 50 jaar moeten er preoperatieve onderzoeken (bloedafname en cardiogram) gebeuren. Gebeurde dit in ons ziekenhuis? Dan komen we deze automatisch in jouw dossier. Als er preoperatieve onderzoeken bij de huisarts of elders gebeurden, moet je de resultaten zelf meebrengen bij de opname.

Word je chirurgische behandeld?

Zo'n ingreep gebeurt bijna steeds via het dagziekenhuis. Neem zeker onderstaande informatie door.

Welke voorbereidingen moet ik treffen?

Het hele been moet vooraf thuis geschoren worden. Indien de ingreep vanuit de lies gebeurt, moet zeker de lies helemaal breed worden geschoren.

Patiënten moeten nuchter zijn: vanaf middernacht niets meer eten of drinken, behalve een beetje plat water is toegestaan.

Welke documenten breng ik mee?

In het geval er preoperatieve onderzoeken werden uitgevoerd bij de huisarts, vergeet zeker de resultaten niet mee te brengen. Ook de resultaten van andere preoperatieve onderzoeken die niet in het ziekenhuis werden uitgevoerd, breng je best mee.

Uiteraard moet je ook jouw identiteitskaart meebrengen en de documenten voor je verzekering en je werkgever.

Waar moet ik na de ingreep best rekening mee houden?

Je zal wellicht ten laatste om 18u het ziekenhuis kunnen verlaten.
Je mag niet zelf met de auto rijden na de ingreep, dit tot het moment we je opnieuw hebben gezien op de controle-raadpleging.
Je moet goed kunnen eten, drinken en plassen alvorens je naar huis mag vertrekken.
Je krijgt in de late namiddag een spuitje in de buik om flebitis te voorkomen.
Veel pijn hoef je niet te verwachten. Indien nodig mag je steeds een klassieke pijnstiller nemen zoals Dafalgan (beter 1 gr dan 500mg)
De avond na de ingreep blijf je best rustig met uw been lichtjes omhoog. Bijvoorbeeld in de zetel voor de televisie.
De eerste dagen na de ingreep kan het been wat zwaarder aanvoelen als je lang rechtstaat of het been laat afhangen. Ga dan even zitten met het been omhoog.
De steunkous moet je blijven dragen gedurende 5 aantal dagen, zowel overdag als tijdens de nacht. Je mag de kous dus niet uitrekken om te slapen, je te wassen of om welke reden ook. De steunkousen mogen wel een beetje opgerold worden om jouw voeten te wassen.
Na die periode moet je de kousen nog een week dragen, maar dan enkel overdag.
Bij het verlaten van het ziekenhuis word er ook een controle-afspraak gemaakt. Misschien vervangen we dan ook jouw steunkous, neem dus zeker de andere (propere) kous mee
Een attest voor werkonbekwaamheid wordt voorzien. Deze schommelt tussen de 1 à 2 weken afhankelijk van het soort ingreep.
De wondjes moeten niet verzorgd worden, de verbandjes mogen gesloten blijven tot je op controle bent geweest. In zeldzame gevallen raden we wondcontrole aan door de huisarts of de thuisverpleegkundige.
Aan jouw thuismedicatie wordt niets veranderd.
Je mag de dag na de operatie vrijwel alles doen, maar geen overdreven heup- en kniebewegingen zoals fietsen.
Als er enkele maanden na de ingreep nog spatadertjes zichtbaar zijn, kunnen we die op de consultatie droogspuiten. In dat geval moet je de steunkous opnieuw meebrengen want je moet deze opnieuw enkele dagen aanhouden.