Een wilsverklaring is een schriftelijke verklaring van wat men (niet meer) wil aan zorg en behandeling op het moment dat men niet meer in staat zou zijn om zijn om deze wil te uiten. Op die manier kunnen artsen en zorgverleners op zo'n moment ook rekening mee houden.
Zolang men zich kan uitdrukken, is een wilsverklaring niet nodig. Want artsen moeten altijd de toestemming vragen aan de patiënt voor een onderzoek en een behandeling.
Duid je geen vertegenwoordiger aan, dan bepaalt de wet welke familieleden of andere personen in dat geval voor jou optreden.
Het is dus belangrijk na te denken en eventueel beslissingen te nemen over je toekomstige medische zorg en behandelingen.
Vroegtijdige zorgplanning betekent nu al nadenken, spreken en beslissen over de zorg die je wil, mocht je ernstig ziek worden. Je moet dus niet wachten tot je met een palliatieve situatie geconfronteerd worden, om tijdig over de planning van je toekomstige zorg na te denken. Want onverwachte levenseinde-situaties kunnen zich op elke leeftijd voordoen.
De keuzes die je maakt, kan je best bespreken met familieleden, vrienden, naasten, de huisarts of andere zorgverleners.
De schriftelijke verklaring die aangeeft welke zorg en behandeling je wel en niet meer wenst in de laatste levensfase en die men kan gebruiken op het moment dat je niet meer in staat bent om je wil te uiten, heet de begatieve wilsverklaring.
Het grote voordeel van een wilsverklaring is dat jouw mening is vastgelegd en dat jouw eventuele vertegenwoordiger dan in jouw plaats kan communiceren met de zorgverleners en jouw wensen kan verwoorden. Jouw vertegenwoordiger kan je laten opnemen in jouw negatieve wilsverklaring. Indien je meerdere vertegenwoordigers aanduidt, moet je een duidelijke volgorde vastleggen.
Het aanstellen van een vertegenwoordiger is een patiëntenrecht.
Je kan de wilsverklaring het best invullen na overleg met je huisarts of behandelende specialist. Het is nuttig dat je dit vooraf ook in alle sereniteit bespreekt met je naasten en met je vertegenwoordiger zodat niet alleen de inhoud maar ook de achterliggende gedachten bekend zijn.
Sommige mensen willen vooraf ook vastleggen wat ze later nog WEL willen voor de situatie waarin ze niet langer wilsbekwaam zouden zijn. Het gaat dan om heelkundige operaties, ingrijpende onderzoeken, een goede pijnstilling, ...
Deze zogenaamde 'positieve' wilsverklaring is richtinggevend, maar niet bindend voor de arts. De wilsverklaring inzake euthanasie is een voorbeeld van een positieve wilsverklaring.
De wilsverklaring euthanasie kan men invullen wanneer
Twee getuigen, waarvan minstens één geen materieel belang heeft bij het overlijden, bevestigen dat deze wilsverklaring vrij en bewust werd afgelegd. De wilsverklaring inzake euthanasie is onbeperkt geldig indien ze opgesteld of herbevestigd werd na 2 april 2020. Indien de wilsverklaring dus van voor deze datum dateert, wordt deze best opnieuw herbevestigd.
Zorg ervoor dat het document beschikbaar is.
Bewaar het origineel en bezorg een kopie (indien van toepassing) aan (eventueel) je vertegenwoordiger, kinderen, huisarts, behandelend geneesheer-specialist en andere betrokken partijen. Je kan dus meerdere kopieën maken, zorg dat elke versie voorzien is van een originele handtekening.
Ook de wensen over de uitvaart, het afstaan van het lichaam aan de wetenschap of orgaandonatie kan men kenbaar maken via een specifieke wilsverklaring.
